Olejami nazywa się różnego rodzaju substancje ciekłe, które charakteryzują się lepką, śliską konsystencją. Można podzielić je na różne kategorie w zależności od sposobu ich pozyskania. Oleje posiadają przy tym bardzo szerokie zastosowanie. Do czego wykorzystywane są najczęściej?

Czym tak naprawdę jest olej?

Wielu z nas olej kojarzy z olejem spożywczym, przeznaczonym do stosowania w kuchni, na przykład do smażenia, pieczenia czy do grillowania. Jednak pod tym właśnie pojęciem znajduje się znacznie więcej różnych produktów.

Olejami nazywa się substancje ciekłe lub też ciała stałe, które łatwo poddają się topnieniu, są nierozpuszczalne w wodzie oraz śliskie i lepkie.

Do wytwarzania olejów wykorzystywane są różne surowce, co również przekłada się na określone właściwości tych substancji.

Podział olejów pod względem pochodzenia:

• oleje mineralne – mieszaniny wyższych węglowodorów, pozyskiwane z ropy naftowej, smoły węglowej, zalicza się do nich między innymi oleje napędowe, smarowe, opałowe
• oleje roślinne – pozyskiwane z roślin oleistych, na przykład z rzepaku, słonecznika czy z lnu
• oleje zwierzęce – pochodzenia zwierzęcego, na przykład tran czy masło klarowane
• oleje syntetyczne – oleje otrzymywane w trakcie procesów syntezy chemicznej, na przykład oleje silikonowe, poliestrowe

Wobec tego kategoria olejów obejmuje bardzo wiele produktów, które mają jeden wspólny mianownik – odpowiednie właściwości fizyczne oraz chemiczne.

Oleje używane są w wielu dziedzinach działalności człowieka. Skupmy się tutaj na jednej z powyższych kategorii, a mianowicie na olejach roślinnych, czyli tych, które pozyskiwane są z roślin oleistych. Jakie jest ich główne zastosowanie?

Oleje roślinne – zastosowanie

Najczęściej oleje roślinne kojarzone są jako produkty przeznaczone do konsumpcji przez człowieka. Rzeczywiście, to właśnie z taką ich formą stykamy się najczęściej.

Warto jednak zaznaczyć, że oleje pochodzenia roślinnego mają znacznie szersze zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu. Gdzie można się z nimi spotkać? Zapraszamy do sprawdzenia!

Branża spożywcza

Zacznijmy od branży spożywczej, czyli od tego sektora, gdzie oleje roślinne stosowane są bardzo często.

Oleje są ważnym składnikiem diety. Zawierają ważne nienasycone kwasy tłuszczowe – NNKT, a także różne witaminy i minerały, w tym między innym witaminę, E, A, D, K, miedź, żelazo, potas, fosfor, magnez.

W kulinariach stosowane są dwa główne typy olejów, a mianowicie są to:

• oleje z pierwszego tłoczenia, tłoczone na zimno, nierafinowane – nieoczyszczone oleje zawierające wiele wartościowych składników odżywczych, polecane do stosowania na zimno
• oleje rafinowane, oczyszczone – poddawane specjalnym procesom mającym na celu poprawę ich odporności na wysokie temperatury i przedłużające ich trwałość, polecane do obróbki na gorąco

Wśród popularnych olejów kuchennych warto wskazać między innymi na olej rzepakowy, olej słonecznikowi, olej lniany, olej z pestek winogron, oliwę – olej z oliwek. Także coraz większym powodzeniem cieszą się oleje z orzechów, olej konopne, z czarnuszki, z pestek dyni.

Branża rolna

Oleje są również używane w branży rolnej jako dodatek paszowy dla zwierząt. Służą one do natłuszczania paszy, nadając jej odpowiedni profil składników odżywczych.

W branży rolnej najczęściej wykorzystywane są oleje słonecznikowe, sojowe, lniane oraz rzepakowe.

Branża kosmetyczna

Oleje wykorzystywane są także powszechnie w branży kosmetycznej. Ze względu na swoje właściwości oleje bardzo dobrze pielęgnują różne typy skóry, a także nadają się do stosowania na włosy.

Stosowane są one do produkcji kosmetyków naturalnych – wówczas sprzedawane są oleje nieoczyszczone oraz ich mieszaniny. Również olej roślinne są surowcem do produkcji innych składników kosmetycznych, na przykład emolientów, na przykład gliceryny, detergentów.

Branża farmaceutyczna

Oleje w branży farmaceutycznej przeznaczone są głównie do przygotowywania leków oraz suplementów diety wymagających olejowej formy.

Do przygotowywania takich produktów stosuje się głównie oleje o neutralnych smakach i zapachach, na przykład olej rzepakowy, słonecznikowy.

Branża chemiczna

Bardzo szerokie zastosowanie olejów dotyczy również branży chemicznej. W tym przypadku stosowane są one jako tak zwane oleje techniczne.

Oleje mogą być używane między innymi do:

• wosków
• stearyny roślinnej
• estrów
• gliceryny
• gumy
• silikonów
• smarów
• środków ochrony roślin

Za pomocą olejów można wytwarzać także innego rodzaju produkty, w których olej jest podstawowym surowcem.

Branża paliwowa

Z branżą chemiczną powiązana jest również branża paliwowa. W tym przypadku najszersze zastosowanie posiada olej rzepakowy, który przeznaczony jest do produkcji biopaliwa – biodiesla. Również biopaliwa wytwarza się z innego rodzaju olejów, w tym palmowego, sojowego.

Biodiesel jest paliwem albo dodatkiem do paliwa – oleju napędowego, które przeznaczone jest do silników diesla.

Ponadto biopaliwa mogą być używane jako olej opałowy do ogrzewania budynków, w trakcie procesów technologicznych.

Do produkcji stosowane są także oleje posmażalnicze, czyli UCO (used cooking oil). Powstają one na skutek smażenia na głębokim tłuszczu. Używane są one jako surowiec do produkcji estrów metylowych, które następnie stosowane są do wytwarzania biopaliw, a także innego rodzaju substancji chemicznych.