Rośliny oleiste są głównym źródłem wartościowych olejów. Są one uprawiane w różnych regionach Polski. Jakie oleje są produkowane w naszym kraju? Zachęcamy do zapoznania się z naszym artykułem!

Cenione rośliny oleiste

Do wytwarzania olejów wykorzystuje się rośliny nazywane oleistymi. Do tej kategorii włącza się szeroka gama gatunków, które posiadają jeden wspólny mianownik – to duża ilość tłuszczu roślinnego.

W roślinach oleistych znajduje się od około 15% do nawet 70% tłuszczów roślinnych. Posiadają je przede wszystkim nasiona oraz owoce. Produkcja tłuszczu polega wówczas na zastosowaniu tłoczenia lub też ekstrakcji z użyciem rozpuszczalników.

Tłuszcze roślinne pozyskiwane roślin oleistych mogą mieć konsystencję stałą albo płynną. Jeśli tłuszcz rośliny z rośliny oleistej ma postać płynną, nazywany jest olejem.

Wytwarzane z roślin oleistych tłuszcze posiadają szerokie zastosowanie:

• przemysł spożywczy
• hodowla zwierząt
• przemysł chemiczny
• produkcja biodiesla
• branża kosmetyczna
• przemysł farmaceutyczny

Rośliny oleiste są obecnie uprawiane na terenie całego świata, w tym również w Polsce. Jakie rośliny tego rodzaju najczęściej można zobaczyć w naszym kraju? Jakie oleje są z nich wytwarzane i jakie posiadają one właściwości? Zapraszamy do sprawdzenia!

Rośliny oleiste w Polsce

Europa Środkowa, w tym Polska posiada bardzo dobre warunki sprzyjające uprawie wielu roślin oleistych. Nie spotyka się u nas jednak wszystkich z nich, na przykład gatunków egzotycznych jak bawełna, palma, kokos.

Zatem, jakie rośliny oleiste i oleje wytwarzane są w Polsce najczęściej?

Rzepak

Ta roślina o intensywnie żółtych kwiatach daje nasiona, z których powstaje olej rzepakowy. Ze względu na dużą zawartość cennych kwasów tłuszczowych, w tym NNKT, czyli nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 oraz omega-6 jest on rekomendowany jako dodatek w każdej diecie. Zawiera on także dużo witaminy E oraz jest źródłem witaminy K.

Olej rzepakowy najlepiej stosować jako nierafinowany – wtedy zawiera on najwięcej wartościowych składników odżywczych. W sprzedaży dostępny jest także olej rafinowany, który przeznaczony jest do smażenia, pieczenia, grillowania, czyli obróbki w wysokich temperaturach.

Słonecznik

Kolejną rośliną oleistą powszechnie uprawianą w Polsce jest słonecznik. Do produkcji oleju słonecznikowego stosowane są nasiona słonecznika zwyczajnego.

Podobnie jak olej rzepakowy, olej słonecznikowy zawiera duże ilości witaminy E, a także żelazo oraz miedź.

Ze słonecznika powstaje olej słonecznikowy, a także margaryna słonecznikowa. Olej słonecznikowy najczęściej sprzedawany jest jako rafinowany, czyli nadaje się on do obróbki w wysokich temperaturach. Może być on również dodawany do sałatek.

Len

Olej lniany wytwarzany jest z nasion lnu zwyczajnego – rośliny o bardzo szerokim zastosowaniu w przemyśle.

Najczęściej spotyka się oleje lniane tłoczone na zimno, które przeznaczone są do spożywania z sałatkami, twarogami, a także z innymi potrawami na zimno. Nie jest przeznaczony do smażenia. Olej lniany ceniony jest jako źródło kwasu omega-3, omega-6 oraz omega-9.

Olej lniany budwigowy jest popularnym suplementem diety dr Budwig.

Należy jednak pamiętać o tym, że nierafinowany olej lniany szybko traci swoje właściwości podczas procesu utleniania. Po otwarciu należy spożyć go w około 3-4 tygodnie.

Soja

Chociaż soja kojarzona jest głównie z kuchnią azjatycką, to jednak roślina ta uprawiana jest również w Polsce. Soja znana jest ze względu na dużą ilość wartościowego białka, lecz również zaliczana jest ona do roślin oleistych.

Olej sojowy zawiera również wartościowe kwasy tłuszczowe i dużą ilość witamin E. Także posiada różne mikroelementy, w tym magnez, potas, wapń, żelazo czy fosfor.

Nieoczyszczony, nierafinowany olej sojowy polecany jest do stosowania na zimno. Smażyć można tylko na oleju rafinowanym.

Konopie

Wśród roślin oleistych uprawianych w Polsce znajdują się również konopie siewne. To roślina o szerokim zastosowaniu, która używana jest w różnych dziedzinach działalności człowieka.

Olej konopny otrzymywany jest z nasion konopi siewnych. Stosowany jest najczęściej w branży kosmetycznej, lecz również może być on stosowany jako dodatek dietetyczny. Często stosowany jest w żywieniu zwierząt hodowlanych.

Czarnuszka

Czarnuszka siewna jest rośliną używaną jako przyprawa. Z jej nasion o czarnym kolorze tłoczy się także olej.

Olej z czarnuszki wytwarzany jest głównie jako olej nierafinowany i tłoczony na zimno, który zawiera NNKT – nienasycone kwasy tłuszczowe, a także liczne witaminy i minerały. Ma on charakterystyczny smak i zapach, który jest dość intensywny. Można zatem mieszać go z innymi, bardziej neutralnymi olejami, na przykład rzepakowym, słonecznikowym.

W Polsce uprawiane są także inne rośliny oleiste, z których wytwarza się oleje. Zalicza się do nich między innymi mak, orzechy włoskie, dynia – olej tłoczy się z pestek dyni, kukurydza.

Reasumując, Polska jest jednym z ważnych producentów roślin oleistych, na bazie których wytwarza się tłuszcz roślinne o szerokim zastosowaniu w różnych branżach.