Nazwy „olej” oraz „oliwa” często stosowane są zamiennie. Warto jednak zaznaczyć, że pod tymi terminami kryją się różne produkty, które posiadają również odmienne zastosowanie.

Oleje roślinne niejedno mają imię

Olejami roślinnymi, a dokładnie tłuszczami roślinnymi nazywa się produkty powstałe na skutek tłoczenia albo ekstrakcji roślin oleistych, czyli zawierających duże ilości tłuszczów roślinnych.

Tłuszcz jest ważnym elementem diety każdego człowieka. Najlepiej wybierać tłuszcze roślinne, które są zdrowsze i bezpieczniejsze dla układu krwionośnego oraz serca. Również wspomagają one prawidłową pracę układu pokarmowego, a także nerwowego, dostarczając wartościowych witamin i minerałów oraz NNKT – nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Do wytwarzania olejów stosuje się różne rodzaje roślin oleistych, na przykład:

• słonecznik
• rzepak
• len
• oliwki
• soja
• konopie
• czarnuszka
• pestki dyni

Oczywiście, jest to tylko bardzo krótka lista, ponieważ w rzeczywistości jest ich znacznie więcej.

Oleje roślinne mają bardzo szerokie zastosowanie. Można stosować je na zimno, na przykład do sałatek czy do twarogów, ale również można na nich smażyć, piec czy grillować. To jeden z niezbędnych dodatków w każdej kuchni.

Zatem tłuszcz roślinny to szeroka gama różnych produktów do wyboru. Warto więc wiedzieć, co wybrać, by prowadzić zdrową dietę. Na co zwrócić uwagę podczas swoich zakupów?

Czym jest olej, a czym oliwa?

Bardzo często można spotkać się z zamiennym stosowaniem dwóch terminów, a mianowicie oleju oraz oliwy. Chociaż odnoszą się one do produktów tego samego typu, czyli tłuszczów pozyskiwanych z roślin, to jednak posiadają inną specyfikę.

Zatem, czym różni się olej od oliwy?

Olej

Olejami nazywa się szeroką grupę produktów powstających z roślin oleistych. Zalicza się do nich między innymi olej słonecznikowy, olej rzepakowy, olej lniany, a także oliwę.

Wobec tego olej to nazwa grupy produktów, do których zalicza się różnego rodzaju oleje powstające z wielu różnych roślin oleistych. Oleje posiadają także zróżnicowane właściwości w zależności od tego, z jakich roślin zostały one wytłoczone.

Oliwa

Z kolei oliwa to nazwa używana jedynie do jednego typu oleju, a mianowicie do tego pozyskiwanego z oliwek, czyli owoców drzewa oliwnego. Takie oleje produkowane są przede wszystkim w krajach śródziemnomorskich, gdzie panują sprzyjające warunki do wzrostu drzew oliwnych.

Wobec tego oliwa zaliczana jest do olejów, lecz nie każdy olej jest oliwą.

Czy oliwa to najlepszy wybór?

Bardzo często można spotkać się z przekonaniem, że oliwa jest najlepszym rodzajem oleju i powinno się ją stosować do praktycznie każdego celu – jako dodatek do sałatek, smażenia czy też do grillowania.

Oliwa ceniona jest przede wszystkim w kuchni śródziemnomorskiej. Jest ona ważnym składnikiem dań kuchni włoskiej, a także greckiej. Używana jest również w Hiszpanii, Portugalii. To właśnie w tym rejonie rośnie najwięcej drzewek oliwnych.

Wytwarzana z oliwek oliwa jest wartościowym źródłem wielu różnych kwasów tłuszczowych, w tym NNKT – nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin oraz minerałów.

W sprzedaży można znaleźć różne rodzaje oliwy, co wpływa również na ich właściwości. Najbardziej rozpowszechniona jest oliwa extra virgin, czyli oliwa z pierwszego tłoczenia, która nie jest poddawana rafinacji. Jest ona rekomendowana do stosowania na zimno. Do smażenia poleca się oliwy rafinowane, które powstają z pozostałości po pierwszym i drugim tłoczeniu. Inaczej określane są one jako sansa.

Warto jednak wskazać, że podobne właściwości posiadają także innego typu oleje, w tym bardzo popularny olej rzepakowy, czyli pozyskiwany z nasion rzepaku.

Oliwa a olej rzepakowy – porównanie

Olej rzepakowy bardzo często polecany jest jako zamiennik oliwy. Jest on olejem tańszym, łatwo dostępnym, a także posiadającym szerokie zastosowanie.

Oliwa zawiera mniejszą ilość witaminy E, a także tłuszczów wielonienasyconych, w tym wartościowego tłuszczu omega-3 oraz omega-6 niż olej z rzepaku. Olej rzepakowy jest pod tym względem bardziej wartościowy, a ponadto jego proporcje kwasów omega-3 oraz omega-6 są bardziej korzystne dla organizmu człowieka.

Na uwagę zasługują także różnice w temperaturach dymienia:

• oliwa z oliwek – punkt dymienia 165 stopni Celsjusza
• olej rzepakowy – punkt dymienia 205 stopni Celsjusza

Wyższy punkt dymienia dla oleju rzepakowego oznacza, że jest on mnie podatny na wysokie temperatury. Olej o niższym punkcie dymienia zacznie szybciej się spalać, a tym samym może on wydzielać niebezpieczne produkty uboczne spalania. Na oleju rzepakowym można zatem smażyć bezpieczniej niż na oliwie.

Pamiętajmy jednak o tym, że do smażenia rekomendowane są oleje rafinowane, które są bardziej odporne na wysokie temperatury niż oleje nierafinowane – tłoczone na zimno.

Podsumowując, oliwa jest rodzajem oleju, który powstaje z oliwek. Nie każdy olej jest zatem oliwą, o czym warto pamiętać podczas swoich zakupów. Dodatkowo, oliwa nie jest jedynym wartościowym olejem znajdującym się w sprzedaży. Do dyspozycji mamy znacznie szerszą gamę tłuszczów roślinnych, które przewyższają oliwę pod względem swoich wartości odżywczych!