Nazwy „olej” oraz „oliwa”
często stosowane są zamiennie. Warto jednak zaznaczyć, że pod tymi terminami
kryją się różne produkty, które posiadają również odmienne zastosowanie.
Oleje roślinne niejedno
mają imię
Olejami roślinnymi, a
dokładnie tłuszczami roślinnymi nazywa się produkty powstałe na skutek
tłoczenia albo ekstrakcji roślin oleistych, czyli zawierających duże ilości
tłuszczów roślinnych.
Tłuszcz jest ważnym
elementem diety każdego człowieka. Najlepiej wybierać tłuszcze roślinne, które
są zdrowsze i bezpieczniejsze dla układu krwionośnego oraz serca. Również
wspomagają one prawidłową pracę układu pokarmowego, a także nerwowego,
dostarczając wartościowych witamin i minerałów oraz NNKT – nienasyconych kwasów
tłuszczowych.
Do wytwarzania olejów
stosuje się różne rodzaje roślin oleistych, na przykład:
- słonecznik
- rzepak
- len
- oliwki
- soja
- konopie
- czarnuszka
- pestki
dyni
Oczywiście, jest to tylko
bardzo krótka lista, ponieważ w rzeczywistości jest ich znacznie więcej.
Oleje roślinne mają
bardzo szerokie zastosowanie. Można stosować je na zimno, na przykład do sałatek
czy do twarogów, ale również można na nich smażyć, piec czy grillować. To jeden
z niezbędnych dodatków w każdej kuchni.
Zatem tłuszcz roślinny to
szeroka gama różnych produktów do wyboru. Warto więc wiedzieć, co wybrać, by
prowadzić zdrową dietę. Na co zwrócić uwagę podczas swoich zakupów?
Czym jest olej, a czym
oliwa?
Bardzo często można
spotkać się z zamiennym stosowaniem dwóch terminów, a mianowicie oleju oraz
oliwy. Chociaż odnoszą się one do produktów tego samego typu, czyli tłuszczów
pozyskiwanych z roślin, to jednak posiadają inną specyfikę.
Zatem, czym różni się
olej od oliwy?
Olej
Olejami nazywa się
szeroką grupę produktów powstających z roślin oleistych. Zalicza się do nich
między innymi olej słonecznikowy, olej rzepakowy, olej lniany, a także oliwę.
Wobec tego olej to nazwa
grupy produktów, do których zalicza się różnego rodzaju oleje powstające z
wielu różnych roślin oleistych. Oleje posiadają także zróżnicowane właściwości
w zależności od tego, z jakich roślin zostały one wytłoczone.
Oliwa
Z kolei oliwa to nazwa
używana jedynie do jednego typu oleju, a mianowicie do tego pozyskiwanego z
oliwek, czyli owoców drzewa oliwnego. Takie oleje produkowane są przede
wszystkim w krajach śródziemnomorskich, gdzie panują sprzyjające warunki do
wzrostu drzew oliwnych.
Wobec tego oliwa
zaliczana jest do olejów, lecz nie każdy olej jest oliwą.
Czy oliwa to najlepszy
wybór?
Bardzo często można
spotkać się z przekonaniem, że oliwa jest najlepszym rodzajem oleju i powinno
się ją stosować do praktycznie każdego celu – jako dodatek do sałatek, smażenia
czy też do grillowania.
Oliwa ceniona jest przede
wszystkim w kuchni śródziemnomorskiej. Jest ona ważnym składnikiem dań kuchni
włoskiej, a także greckiej. Używana jest również w Hiszpanii, Portugalii. To właśnie
w tym rejonie rośnie najwięcej drzewek oliwnych.
Wytwarzana z oliwek oliwa
jest wartościowym źródłem wielu różnych kwasów tłuszczowych, w tym NNKT –
nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin oraz minerałów.
W sprzedaży można znaleźć
różne rodzaje oliwy, co wpływa również na ich właściwości. Najbardziej
rozpowszechniona jest oliwa extra virgin, czyli oliwa z pierwszego tłoczenia,
która nie jest poddawana rafinacji. Jest ona rekomendowana do stosowania na
zimno. Do smażenia poleca się oliwy rafinowane, które powstają z pozostałości
po pierwszym i drugim tłoczeniu. Inaczej określane są one jako sansa.
Warto jednak wskazać, że
podobne właściwości posiadają także innego typu oleje, w tym bardzo popularny
olej rzepakowy, czyli pozyskiwany z nasion rzepaku.
Oliwa a olej rzepakowy –
porównanie
Olej rzepakowy bardzo
często polecany jest jako zamiennik oliwy. Jest on olejem tańszym, łatwo
dostępnym, a także posiadającym szerokie zastosowanie.
Oliwa zawiera mniejszą
ilość witaminy E, a także tłuszczów wielonienasyconych, w tym wartościowego
tłuszczu omega-3 oraz omega-6 niż olej z rzepaku. Olej rzepakowy jest pod tym
względem bardziej wartościowy, a ponadto jego proporcje kwasów omega-3 oraz
omega-6 są bardziej korzystne dla organizmu człowieka.
Na uwagę zasługują także
różnice w temperaturach dymienia:
- oliwa
z oliwek – punkt dymienia 165 stopni Celsjusza
- olej
rzepakowy – punkt dymienia 205 stopni Celsjusza
Wyższy punkt dymienia dla
oleju rzepakowego oznacza, że jest on mnie podatny na wysokie temperatury. Olej
o niższym punkcie dymienia zacznie szybciej się spalać, a tym samym może on
wydzielać niebezpieczne produkty uboczne spalania. Na oleju rzepakowym można
zatem smażyć bezpieczniej niż na oliwie.
Pamiętajmy jednak o tym,
że do smażenia rekomendowane są oleje rafinowane, które są bardziej odporne na
wysokie temperatury niż oleje nierafinowane – tłoczone na zimno.
Podsumowując, oliwa jest
rodzajem oleju, który powstaje z oliwek. Nie każdy olej jest zatem oliwą, o
czym warto pamiętać podczas swoich zakupów. Dodatkowo, oliwa nie jest jedynym
wartościowym olejem znajdującym się w sprzedaży. Do dyspozycji mamy znacznie
szerszą gamę tłuszczów roślinnych, które przewyższają oliwę pod względem swoich
wartości odżywczych!